Joe Biden ve Türkiye

ABD’nin yeni başkanı olan Biden’in başkan olmadan önce Türkiye aleyhine yaptığı konuşmalar Türk-Amerikan ilişkilerinde aydınlık bir gelecek göstermiyor. Joe Biden’in Türkiye hakkındaki düşünceleri ne yazık ki ekonomik çevrelerce karamsar olarak karşılanmakta. Eski ABD başkanı Donald Trump’ın Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile inişli çıkışlı bir ilişkisi vardı. Biden’in Türkiye hakkındaki düşüncelerinden ötürü her ne olursa olsun tekrar Trump’ın seçilmesi Türkiye için daha iyi bir sonuç olarak değerlendirilebilirdi.

Joe Biden, senatörlük yıllarından beri Türkiye’yi yakından tanımakta. Obama döneminde başkan yardımcılığı görevi yaptığı sırada Aralık 2011, Kasım 2014, Ocak 2016 ve Ağustos 2016 yılları olmak üzere toplam dört kere Türkiye ziyaretleri gerçekleştirdi. Türkiye Obama ile ilk döneminde iyi ilişkiler içerisinde olmuştu ancak FETÖ’nün darbe girişiminden sonra iade konusu iki ülke arasında gerilime sebep olmuştu. Biden’in Amerika’nın en prestijli gazetelerinden biri olan New York Times’a verdiği röportajdan yola çıkarak ilişkiler hakkında olumsuzluk öngörmek olağan. Nitekim Biden’in Türkiye hakkındaki düşünceleri talihsizdi.

Biden’in Türkiye Hakkındaki Düşünceleri

Geçtiğimiz günlerde Müslüman-Amerikalılarla bir video konferans yöntemiyle iletişim kuran Biden’in Türkiye hakkındaki düşünceleri şu yöndeydi: Türkiye’yi bir tehdit, İran’ı daha dost bir ülke olarak görüyorum. Bu sözler ABD’de yaşayan Müslüman Amerikalılar dahil tüm ülkede şaşkınlıkla karşılandı.

Joe Biden ve ekibindeki uzmanlar Türkiye’yi yakından tanıyor. Bu uzmanlardan Antony Blinken, Susan Rice, Jake Sullivan ve Nicholas Burns gibi bazı isimler, Obama’nın başkanlık süresi boyunca Beyaz Saray’da görev yapmıştı. Bu uzmanların yaptığı açıklamalar, Türkiye ile benzer bir şekilde tartışmalı düşüncelere sahip olduğunun göstergesi. Biden’ın yaptığı konuşmaların Rum, Ermeni ve diğer Türk karşıtı grupların baskısı altında yapıldığı düşünülmekte.

Biden Türkiye İlişkilerinin Gerilim Noktası

Biden-Türkiye ilişkilerinin gerilim noktası oluşturmasındaki en büyük etken ise, Temmuz 2019 yılında Rus füze savunma sistemlerinin teslim alınmasından sonra zirveye taşıdı. Trump yönetimindeki üst düzey güvenlik yetkilileri, Washington’un Türkiye’ye bir yaptırım yapma konusunda fikir birliğine varmıştı. Türkiye’yi kaybetmek istemeyen Trump zamanla ilişkilerin eskiye dönmesi için adımlar attı.

ABD Dışişleri Bakanlığı tavsiyelerini Milli Güvenlik Konseyi’ne göndererek Türk şahıs ve kurumlarına acil yaptırımlar çağrısında bulunmuştu ve Başkan Donald Trump’ın onaylamasıyla yaptırımlar gündeme gelmişti. Ancak konumu itibariyle Amerika için önemli bir yer tutan Türkiye’nin bağlarının tamamen kopmasını engellemişti.

NATO ve Türkiye arasında sıkı sıkıya bağlarla devam eden ve yıllarca süren müttefiklik anlayışları, Ankara’nın Moskova ile sıcak ilişkiler geliştirmesi, ABD ve Türkiye’nin Suriye politikalarında karşı karşıya gelmesi, Doğu Akdeniz’de Yunanistan ile karşı karşıya gelmesi nedeniyle daha önceden görülmemiş büyüklükte bir gerginliğe sebep olmuş ve işler neredeyse kopma noktasına kadar ilerlemişti.. Seçim uzmanlarının yaptığı öngörüye göre, Cumhuriyetçi Trump’ın Demokrat rakibi Joe Biden’e kaybetmesi, Türkiye ve ABD ilişkilerinin gerilimine sebep olacaktı.

Biden’in geçtiğimiz aralık ayında Erdoğan’ı “otokrat” olarak nitelendirmesi, Biden’in Türkiye hakkındaki düşünceleri ile ilgili bir fikir sahibi olabilmemizi sağlamıştı. Başkanlık döneminde Türkiye’ye Trump’tan daha sert bir tavır takınacağı düşünülmekte. Ayrıca Türkiye’nin S-400 füzeleri almasına yönelik bir yaptırım uygulayabilmesi de söz konusu.

Max Hoffman, “Biden, pek çoğunun düşündüğü gibi Türkiye karşı yaptırım uygulayacak olması pek olası değil, ancak ABD hükümet bürokrasisinin profesyonel safları ile Trump döneminde genişleyen Beyaz Saray arasındaki boşluğu muhtemelen kapatacak” şeklinde yorumladı. Ayrıca Demokratlar, Erdoğan’ın giderek “otoriterleşen tutumuna” karşı sessiz kalmakla suçlamıştı. Ancak Biden’in kampanya yetkilileri, bu söylemler için herhangi bir yorum yapmaktan kaçındı.

“Joe Biden ve Lütfi Elvan’ın Ortak Noktası” konulu makalemizi okumak için buraya tıklayabilirsiniz.