Gelir Vergisi Nedir Nasıl Hesaplanır?

Tüm işyeri sahiplerini ilgilendiren gelir vergisi, yasal olarak tüm ticarethanelerin beyan etmesi gereken bir yükümlülüktür. Gelir vergisinin yanlış beyannamesi suçtur ve işyeri sahipleri bu yüzden yüksek ekonomik yaptırımlara maruz kalabilirler. Bu yüzden gelir vergisi nedir nasıl hesaplanır konusunu ciddiye almanız gerekir. Gelir vergisi, yasal bir ticarethanesi olan herkesin ödemesi gereken meblağdır.

Gelir Vergisi Nedir?

Gelir vergisi, düzenli geliri olan ticarethanelerin en geç mart ayına kadar ödemesi gereken, kazançları üzerinden değerlendirilen değişken bir vergidir. Bu gelirlerin içerisinde kanunda sayılan her türlü mal satışı, gayrimenkul getirisi, serbest meslek faaliyetleri ve para getiren her türlü kazanç dahildir. Hukuki olarak mal varlığı sahibi olma ehliyeti olan kişilerin ödediği vergidir. Sene içerisinde toplam kazançlarınızın bir kısmı (hizmet verdiğiniz veya kazanç sakladığınız sektöre göre değişir) değişir.

Gelir Vergisi beyannamesi ne zaman verilir?

Gelir vergisi, yıllık olarak verilir ve her yılın 4. ayı, yani mart ayının 25. gününde mesai saati bitimine kadar ödenir. Gelir vergisi yıl boyunca kazanılan ücretin bir bölümünü ödemektir. Bu yüzden bu yıl ödeyeceğiniz gelir vergisi, geçen yıl kazandığınız ücret üzerinden hesaplanır. Örneğin 2021 yılında beyan edilecek olan gelir vergisi, 2020 yılının kazançlarıdır.

Gelir vergisini iki taksitte ödeyebilirsiniz. Ödemenizin ilk taksitini mart ayının belirlenen gününe kadar, ikinci taksitini 7. ayda, yani temmuz ayında yapabilirsiniz. Gelir verginizi belirlemek için, geçen yılın toplam kazancını belirlemeniz gerekir. Gelir vergisi hesaplamak için net kazancınızı ortaya çıkarmak zorundasınızdır.

2020 yılı gelir vergisi oranları şöyledir:

• 000 TL’ye kadar %15
• 000 TL’nin 22.000 TL’si için 3.300 TL, fazlası %20
• 000 TL’nin 49.000 TL’si için 8.700 TL, fazlası %27
• 000 TL’nin 120.000 TL’si için 27.870 TL, fazlası %35
• 000 TL’den fazlasının 600.000 TL’si için 195.870 TL, fazlası %40

Ücretliler için uygulanacak 2020 yılı gelir vergisi tarifesi:

• Vergi dilimi: 0 – 22.000 TL için %15
• Vergi dilimi: 22.000 TL – 49.000 TL için %20
• Vergi dilimi: 49.000 TL – 180.000 TL için %27
• Vergi dilimi: 180.000 TL – 600.000 TL için %35
• Vergi dilimi: 600.000 TL üzeri için %40 şeklindedir.

Gelir vergisi ve gelir tutarıyla hesaplanır. Tablodan da anlaşıldığı üzere, geliriniz ne kadar yüksek olursa, ödemeniz gereken verginin oranı da o kadar artış gösterir. Yukarıdaki tablo her yıl maliye bakanlığı tarafından yayınlanır.

Hesaplama Örnekleri

Gelir vergisi nasıl hesaplanır birkaç örnek verelim:

Örnek 1

Örneğin bir yıl içinde 2.000 TL + KDV tutarında kazanç elde eden işletmenin 800 TL gideri oldu. Bu durumda gelir 2.000, gider 800 TL olur. Buna göre:

2.000 – 800 = 1200 TL kâr manasına gelir. Toplam 1200 TL’lik kâr, 22.000 TL’ye kadar vergi dilimine denk gelir. Yani %15. Bu durumda 1200 TL’nin %15’i, 180 TL’lik gelir vergisi ödenir.

Örnek 2

Örneğin bir yıl içindeki kazancınız 24.000 TL olsun. Yukarıdaki tabloya göre kazancınızın ilk 22.000 TL’si %15, kalan 2.000 TL’lik tutar %20’lik dilime dahi olur. Bu durumda 22.000 TL için 3.300 TL, 2.000 TL’lik (%20) 400 TL vergi ödersiniz. Bu durumda toplam miktarı 3.300 TL + 400 = 3700 TL şeklinde hesaplanır.

Örnek 3

Bu sefer yıllık kazancı 49.000 TL şeklinde ele alalım. Matrahın 22.000 TL’lik dilimi %15:

22.000 %15=3300

22.000 TL’lik kalan diğer kısım için %20 = 4.400 TL

Kalan 5.000 TL’lik dilim için %27 yani, 5.00 %27=.350

Toplam: 3300 + 4400 + 1350 = 9.050 TL şeklinde hesaplanır.

Gelir Vergisi Beyannamesi Nedir?

Gelir vergisi beyannamesi, yukarıda belirtilen yıllık tablolar yardımıyla yapılan kazançtır. İşyeri sahibi veya vergi mükellefleri, bu kazançlarını belgeleriyle beraber yıllık olarak devlere ibraz ederler. Beyanname üzerinde yapılacak olan hata, yanlışlık veya düşük göstermelerde savunma istenir. İşyerlerinin kendilerine ait yasal kazançları, faturalarla kayıt altına alındığından hesap üzerinde yapılacak yanlışlık veya düşük gösterme sorunlara sebep olabilir.

Gelir Vergisi Tevkifatı Nedir?

Tevkifat kelimesi, para kesintisi manasına gelir. Gelir vergisi tevkifatı, vergiler üzerinde gerçekleşen kesinti manasını taşır. Tevkifat üzerindeki değerler hem alıcıdan hem de satıcıdan kesilir. Kanunun 94. Maddesince belirtilen yasa, tevkifat olarak adlandırılır.

Vergi tevkifatı, gelir vergisine tabi kazançların, işletmelerden sorumlu kişiler tarafından yapılan belirtilen oranlarda yapılır. Bu ödemeler, brüt tutalar üzerinden yapılır. Ödemeyi alan taraf, yıllık gelir beyannamesinde hesaplanan vergiye borçlanma karşısında yapabilir. Eğer bu tutar vergiden daha yüksekse aradaki fark tebliğ edilir.

Gelir Vergisi Muhtasar Nedir?

Gelir vergisi muhtasar, vergi tevkifatını yapan sorumlu kişi ya da işletme sahibi tarafından yapan kişilerce vergilerin matrahlarıyla beraber yetkili mercilere ibraz edilmesidir. Burada stopaj usulü bir vergilenmeden bahsedilebilir. Yani, borçlunun yerine vergi sorumlusundan talep edilir. Bu gelir vergisi beyanlarından biridir.

Örnek vermek gelirse, bir çalışan aylık ödeneğini bordro ödemesi yapılırken, bireye yapılan aylık ödemeden önce brüt tutar üzerinden gelir ve damga vergileri kesilir. Bu vergiler Muhtasar Beyanname adı altında vergi dairesine beyan edilir ve devlete ödenir.

Gelir Vergisi Matrahı Nedir?

Gelir Vergisi Matrahı nedir? Gelir vergisi matrahı, bir işçinin brüt kazancından SGK işçi payı ve işsizlik sigortası işçi payı düşülmesinden elde edilen tutardır. Elde edilen bu tutar Gelir Vergisi Matrahıdır. Sigortalı çalışmayan tüm işçiler bu haktan mahrum olur. Sigortalı çalışanlar, işsizlik sigortası ve işçi payı gibi kesintilere tabi tutulurlar. Bu tutarları işçiler değil, işverenler yapar.

Gelir Vergisi Stopajı Nedir?

Gelir vergisi stopajı, vergi tahsilatını kolaylaştırır ve küçük matrahların kaçırılmasını önlemek için vardır. Stopaj vergisi, gelir kaynağından elde edilir. Yani, kaynağından kesilir. Örneğin, alacağınız hizmet için yapacağınız ödeme, kanunda belirtilen oranda kesilir.

Kümülatif Gelir Vergisi Matrahı Nedir?

Kümülatif gelir vergisi matrahı, yıl içindeki toplam kazançlar için ödenen gelir vergisinin yapılabilmesi için oluşturulan matrahtır.  Gelir vergisinin bir yılki toplamı, kümülatif gelir vergisi matrahını oluşturur. Ocak ayından itibaren işe alınan personel, işe girdiği ay kümülatif gelir vergisi matrahına eşit tutulur. Matrah her yıl ocak ayından itibaren sıfırlanır. Gelir vergisi matrahı, hangi ay için gelir vergisi hesaplanacaksa o ayın matrahını içerir.